Tymianek pospolity - niezastąpiony w kuchni

    Tymianek pospolity (thymus vulgaris) - to niewysoka roślina należąca do rodziny wargowych. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, gdzie do dnia dzisiejszego rośnie w stanie dzikim. Uprawiana jest powszechnie w Europie i Ameryce Północnej.
Kwitnie w maju i czerwcu – kwiaty ma koloru czerwonego lub ciemnoliliowego. Lubi glebę wapienną i często jest uprawiana na rabatach. Dobrze czuje się również jako roślina doniczkowa.
Tymianek suszy się w miejscu cienistym i przewiewnym, w temperaturze około 30ºC. Po wysuszeniu obrywa się listki i kwiatki i przechowuje w szczelnie zamkniętym naczyniu.

Tymianek w przeszłości

    Tymianek znany jest ludzkości od tysięcy lat. Był zielem używanym w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. W Egipcie wykorzystywano go do balsamowania zwłok i do wyrobu kadzideł. Natomiast w Grecji i w Rzymie był uznawany za roślinę dodającą odwagi na polu walki, siły i dzielności.
W średniowieczu damy obdarowywały rycerzy gałązkami tymianku, aby dodawał im męstwa nie tylko na polu walki, ale także w rycerskich turniejach. Wierzono wówczas również, iż tymianek ma właściwości powiększające biust, więc panny i damy często go jadały i dodawały do kąpieli.

Właściwości lecznicze

    Ziele tymianku pospolitego zawiera do 3,5% olejku eterycznego, w którego skład wchodzi wiele cennych dla zdrowia substancji: tymol[1], karwakrol[2], cymol, pinen, borneol. Ponadto w jego składzie znaleźć można związki fenolowe, do 10% garbników, kwasy organiczne, żywice, cukry, sole mineralne, substancję gorzką i inne składniki.
Znajdujący się z tymianku tymol ma właściwości poprawiające trawienie zwłaszcza tłustych dań i potraw. Ma również silne i nie wywołujące skutków ubocznych działanie bakteriobójcze, przeciwdziała nadmiernej fermentacji w przewodzie pokarmowym, oraz niszczy pasożyty jelitowe.
Tymianek poprawia krążenie, szczególnie we włosowatych naczyniach krwionośnych, które mogą lepiej odżywiać tkanki i przyspieszać w nich spalanie. Dzięki przeciwkurczowym i odkażającym właściwościom, pobudza wydzielanie śluzu i łagodzi schorzenia górnych dróg oddechowych. Stosowany jest również w nieżytach oskrzeli i jako lek łagodzący intensywny kaszel.
Zewnętrznie tymianek pospolity jest używany w formie naparu do obmywania lub okładania zranień.

Tymianek w kosmetyce

     Tymianek pospolity świetnie się sprawdza jako zioło dodawane do odświeżających kąpieli. Taka kąpiel nie tylko odświeża, ale również pobudza organizm, działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, a ponadto odmładza skórę i cerę. We Francji używa się logionu z tymianku, który powstrzymuje wypadanie włosów, a także ponoć „sprawia”, że włosy rosną szybciej i są gęste i zdrowe. Ze względu na swoje działanie odkażające może służyć także do płukania jamy ustnej. Dzięki takiemu zabiegowi usta  zostają zdezynfekowane, a zęby i dziąsła wzmocnione.

Tymianek w kuchni

    We współczesnej kuchni tymianek jest używany przede wszystkich jako dodatek do potraw mięsnych: do pieczeni wołowej, wieprzowiny, wątróbki, kotletów mielonych, pieczonego drobiu i ryb, do sosów, a także do dań z grilla. Można odrobinę tymianku dodać do niektórych zup i rosołu, oraz do marynat, do octu ziołowego, do wyrobu pasztetów i wędlin, do kiszenia i marynowania ogórków. Świetnie komponuje się również z potrawami, w skład których wchodzą pomidory.
Szerokie zastosowanie tymianek ma w kuchniach włoskiej, francuskiej i hiszpańskiej. Obok oregano[3], tymianek jest główną przyprawą włoskich pizz.
Olejek tymiankowy używany jest również do wyrobu niektórych ziołowych win i likierów, na przykład francuskiego Chartreuse[4].

    Tymianek usuwa przykry zapach ryb morskich. Jeśli smażymy lub pieczemy takie ryby w całości, to do środka włóżmy gałązkę świeżego lub szczyptę suszonego tymianku.  Gotowe filety z ryb morskich natrzyjmy lub posypmy szczyptą tego ziela.



Źródła: I. Gumowska "Ziółka i my", http://portalwiedzy.onet.pl