Badania stawów biodrowych u niemowląt

Badanie to wykonuje się, aby skontrolować rozwój stawów biodrowych maleństwa. Dokonuje się go przy użyciu ultrasonografu. Najlepszym czasem na wizytę jest 4.- 6.tydzień życia dziecka. Celem jest wczesne wykrycie dysplazji stawów biodrowych.

Dobrze jest zawczasu pomyśleć o badaniu bioderek przede wszystkim na odległe terminy badań. Zdarza się, że niektóre poradnie rejestrują maleństwo jeszcze przed jego narodzinami, na podstawie przewidywanej daty porodu. Zazwyczaj jednak rodzice, zwłaszcza przy pierwszym dziecku, nie dysponują jeszcze odpowiednią wiedzą. Stąd częste zaskoczenie po otrzymaniu skierowania przy wypisie ze szpitala.

Badanie nie trwa długo i nie jest bolesne, a może zapobiec wielu komplikacjom. Na podstawie obrazu USG specjalista oceni rozwój stawów, aby w przyszłości nie nastąpiły zaburzenia podczas nauki chodzenia. I tak głowa kości udowej musi znajdować się w prawidłowo ukształtowanej panewce.

Tylko kość umiejscowiona odpowiednio w panewce umożliwi wzorcowy rozwój stawu. Specjaliści mówią o rozwojowej dysplazji stawów biodrowych, gdy panewka jest zbyt płytka i głowa kości udowej nie zajmuje właściwego miejsca.

Nieprawidłowość może być uwidoczniona w jednej nodze lub w obu. Dr M. Okoński zauważa jednak, że w zwykle słabiej rozwija się panewka lewa. Dzieje się tak dlatego, że w 80% ciąż lewa noga dziecka ułożona jest przy kręgosłupie matki (stąd jej mniejsza ruchliwość), a prawa przy częściach miękkich brzucha.

Ortopeda P. Morasiewicz wymienia wiele czynników sprzyjających nieprawidłowościom w rozwoju stawów biodrowych, między innymi: płeć (dziewczynki bardziej narażone od chłopców, położenie pośladkowe, ciąża mnoga, obciążenie genetyczne czy nawet krępowanie złączonych nóg becikiem lub układanie pod ciężką kołdrą).

Ważne jest podkreślenie, że dysplazja stawów biodrowych określana jest jako „rozwojowa”, co oznacza jej początek w życiu płodowym, a tym samym prawdopodobieństwo postępowania wady z wiekiem. Dr J. Czubak zauważa ponadto, że dawniej dysplazję uznawano za wrodzoną, a dopiero po licznych dyskusjach zmieniono określenie na rozwojową właśnie. Tym samym przyjęto możliwość podejmowania działań prewencyjnych. Szansą jest wczesne wykrycie, co zapobiegnie komplikacjom. Stąd właśnie wynika konieczność szybkiej diagnostyki.

Co w przypadku, gdy ortopeda stwierdzi jakieś nieprawidłowości? Może zostać zlecone szerokie pieluszkowanie, bądź zastosowanie specjalistycznych aparatów – szelek, szyn lub poduszek. Mają one na celu podtrzymywanie dziecięcej nogi w określonej pozycji, w której musi  być zgięta w stawach: biodrowym i kolanowym oraz rozłożona na bok. Zakładanie aparatów wymaga późniejszych wizyt kontrolnych oceniających postęp w rozwoju stawu.

Oczywiście, aparaty są olbrzymim obciążeniem dla dziecka. Ważna jest systematyczność, więc ich zdejmowanie powinno być dozwolone jedynie na czas pielęgnacji, a więc kąpieli i przewijania. Niestety nawet zabawa musi być okrojona, gdyż urządzenia (szelki najmniej) krępują ruchy.

Dr M. Okoński podkreśla, że prawidłowa opieka lekarska nad stawami maluszków nie obejmuje tylko badania w okresie 4-6.tygodnia życia, ale też w 3.-4.misiacu życia, w 6.-7.miesiącu oraz około 12.miesiąca życia. Pozytywny wynik badania USG nie zwalnia jednak rodziców z troski o dziecięce bioderka.

Jest kilka spraw, na które szczególnie powinni zwrócić uwagę (wg lek. A. Bilskiej):
- podczas przewijania unoszenie pupy dziecka zamiast ciągnięcia za nóżki,
- noszenie maluszka w taki sposób, aby jego nogi były szeroko rozstawione,
- unikanie prostowania nóg niemowląt, których naturalną postawą jest zgięcie w kolanach
- częste kładzenie na brzuszku,
- nie przyspieszanie nauki chodzenia i nie korzystanie z chodzika.

Anna Chmielewska