Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą wirusową przenoszoną przez kleszcze. Atakuje ona układ nerwowy i może mieć przebieg od łagodnego po ciężki, prowadząc do trwałych następstw w postaci niedowładów, zaburzeń koncentracji lub depresji. Kleszczowe zapalenie mózgu jest wywoływane przez wirus KZM należący do rodziny Flaviviridae. Ze względu na specyficzną drogę przenoszenia przez zakażone kleszcze lub przez komary flaviwirusy noszą również nazwę arbowirusów od „arthropod-borne viruses“ - wirusy przenoszone przez stawonogi.
Do zakażenia dochodzi podczas ukłucia przez zakażonego kleszcza lub spożycia niepasteryzowanych produktów mlecznych pochodzących od zakażonych zwierząt. W Europie chorobę najczęściej przenosi kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) natomiast podtypy syberyjski i dalekowschodni wirusa KZM są przenoszone przez kleszcze Ixodes persulcatus. Nie każdy kleszcz musi przenosić niebezpieczne wirusy KZM, jednak w niektórych regionach częstość zakażenia kleszczy jest znaczna.
Ryzyko zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu zależy głównie od stylu życia i aktywności, a nie od wieku. Zachorowania notuje się we wszystkich grupach wiekowych: zarówno u dzieci i młodzieży, u osób dorosłych, a także u osób starszych.
